توضیحات
" بسم الله الرحمن الرحیم "
" آیاتی که در جزء دهم آمده اند و در تأویل به ولایت چهارده معصوم علیهم السلام اشاره دارند عبارتند از: "
1.سوره انفال ، آیه 41:
"وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكينِ وَ ابْنِ السَّبيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى عَبْدِنا يَوْمَ الْفُرْقانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ وَ اللهُ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ "
"بدانيد هرگونه غنيمتى به دست آوريد، خمس آن براى خدا، و براى پيامبر، و براى خويشاوندان [او] و يتيمان و مستمندان و واماندگان در سفر [از آن‌ها] است، اگر به خدا و آنچه بر بنده‌ی خود در روز جدايى حق از باطل، روز درگيرى دو گروه [باايمان و بى‌ايمان در جنگ بدر] نازل كرديم، ايمان آورده‌ايد و خداوند بر هر چيزى تواناست."
تفسیر ولایی:
1.امام صادق (ع) : ضریس کناسی گوید: امام صادق (ع) فرمود: «از چه راهی مردم گرفتار زنا می‌شوند»؟ گفتم: «نمی‌دانم، فدایت شوم». فرمود: «از راه خمس ما اهل بیت [که نمی‌پردازند]؛ مگر شیعیان پاکزاده‌ی ما که خمس برای آن‌ها حلال گشت تا حلال زاده به دنیا آیند»
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۹۰ / الکافی، ج۱، ص۵۴۶/ البرهان)
2.امام علی(ع) : به خدا قسم! منظور از ذی‌القربی ما هستیم، چراکه خدا ما را به خویش و به پیامبرش (ص) مرتبط دانسته است. خدای عزّوجلّ فرمود: فَأَنَّ لِلهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبَی وَ الْیَتَامَی وَ المَسَاکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ و این آیه فقط درباره‌ی ما نازل شده است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۷۶/ الکافی، ج۸، ص۶۳/ نور الثقلین/ تهذیب الأحکام، ج۴، ص۱۲۶/ مستدرک الوسایل، ج۷، ص۲۸۹/ عوالی اللآلی، ج۳، ص۱۲۵/ البرهان/ الاحتجاج، ج۱، ص۲۶۳/ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۸۵/ کتاب سلیم بن قیس، ص۷۱۸)
2.سوره انفال ، آیه 61 :
"وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَكَّلْ عَلَى اللهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ "
"و اگر تمايل به صلح نشان دهند، تو نيز از در صلح درآى؛ و بر خدا توكّل‌كن، كه او شنوا و داناست."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : حَلبی گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم: «منظور از سَلْم در آیه: "وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها" چیست»؟ امام (ع) فرمود: «مراد داخل‌شدن در امر ماست؛ و مراد از امر ایشان، همان ولایت است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۶۱۶ / تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۲۰۰/ البرهان/ نور الثقلین)
3.سوره انفال ، آیه 62 :
"وَ إِنْ يُريدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللهُ هُوَ الَّذي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنينَ "
"و اگر بخواهند تو را فريب دهند، خدا براى [حمايت] تو كافى است؛ او همان كسى است كه تو را، با يارى خود و مؤمنان، تأييد كرد."
تفسیر ولایی:
پیامبر (ص) : روی عرش چنین نوشته شده است: «همانا من خدا هستم و خدایی جز من نیست، یگانه‌ام و شریکی برای من نیست و محمّد (ص) بنده و پیامبر من است. او را به‌وسیله‌ی علی (ع) تأیید کردم. سپس خدای عزّوجلّ این آیه را نازل فرمود: "هُوَ الَّذِیَ أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمؤْمِنِینَ"؛ منظور از نصر، علی (ع) بود و در مفهوم، مؤمنان نیز وارد شده است. پس در هر دو وجه وارد شده است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۶۱۶ بحار الأنوار، ج۲۷، ص۲/ الأمالی للصدوق، ص۲۱۵/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۴۲)
4.سوره انفال ، آیه 64 :
"يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ "
"اى پيامبر! خداوند و مؤمنانى كه از تو پيروى مى‌كنند، براى [حمايت] تو كافىست [فقط بر آن‌ها تكيه كن]."
تفسیر ولایی:
امام باقر (ع) : در مورد علیّ‌بن‌ابی‌طالب (ع) نازل شده است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۶۱۸ / بحار الأنوار، ج۳۶، ص۵۲/ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۵۴/ شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۰۱/ شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۰۱)
5.سوره انفال ، آیه 75 :
"وَ الَّذينَ آمَنُوا مِنْ بَعْدُ وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا مَعَكُمْ فَأُولئِكَ مِنْكُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ في كِتابِ اللهِ إِنَّ اللهَ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَليمٌ "
"و كسانى كه بعداً ايمان آوردند و هجرت كردند و همراه شما جهاد نمودند، از شما هستند و خويشاوندان نسبت به يكديگر، در احكامى كه خدا مقرّر داشته، [از ديگران] سزاوارترند، خداوند به هر چيزى داناست."
تفسیر ولایی:
1.امام صادق (ع) : امامت بعد از حسن و حسین (ع) هرگز از برادر به برادر نرسید، از دوران علیّ‌بن‌الحسین (ع) منحصراً طبق گفتار خداوند متعال: "وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللهِ"، جاری شده و بعد از علیّ‌بن‌الحسین (ع) امامتی وجود ندارد جز پشت به پشت، یعنی از پدر به پسر.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۶۵۴ / الکافی، ج۱، ص۲۸۵/ کمال الدین، ج۲، ص۴۱۴/ نور الثقلین)
2.امام باقر (ع) : محمّدبن‌زید گوید: «از امام باقر (ع) درباره‌ی این سخن خداوند متعال: "وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فی کِتابِ اللهِ" پرسیدم». امام فرمود: «منظور امام علی (ع) است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۶۵۶ / بحار الأنوار، ج۲۳، ص۲۵۸)
*سوره توبه :
6.سوره توبه ، آیه 1 :
"بَراءَةٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكينَ "
"اين، [اعلام] بيزارى از سوى خدا و پيامبر او به كسانى از مشركان است كه با آن‌ها پيمان بسته‌ايد!"
تفسیر ولایی:
پیامبر (صلی الله علیه و آله): انس‌بن‌مالک نقل می‌کند؛ نبیّ‌اکرم (صلی الله علیه و آله) سوره‌ی برائت را برای اهل مکّه همراه ابوبکر فرستاد و سپس علی (علیه السلام) را به‌دنبالش گسیل داشت و فرمود: «آن را احدی نمی‌تواند برساند مگر مردی از اهل بیت من».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۸ / علل الشرایع، ج۱، ص۱۹۰/ نور الثقلین)
7.سوره توبه، آیه3 :
"وَ أَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللهَ بَري‌ءٌ مِنَ الْمُشْرِكينَ وَ رَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللهِ وَ بَشِّرِ الَّذينَ كَفَرُوا بِعَذابٍ أَليمٍ "
"و اين، اعلامى ست از ناحيه‌ی خدا و پيامبرش به [عموم] مردم در روز حجّ اكبر (روز عيد قربان) كه خداوند و پيامبرش از مشركان بيزارند! بااين‌حال، اگر توبه كنيد براى شما بهتر است! و اگر سرپيچى نماييد، بدانيد كه شما نمى‌توانيد از قلمرو قدرت خداوند خارج شويد. و كافران را به مجازات دردناكى بشارت ده!"
تفسیر ولایی:
1.امام علی (علیه السلام) : مؤذّن در دنیا و آخرت منم. خدای عزّوجلّ فرمود: دراین‌هنگام، ندادهنده‌ای در میان آن‌ها ندا می‌دهد که: «لعنت خدا بر ستمگران باد)اعراف/۴۴( و آن مؤذّن من هستم». و فرمود: وَ أَذَان مِّنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ؛ آن اذان من هستم .
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۳۰/ معانی الأخبار، ص۵۹/ البرهان/ نور الثقلین)
2.پیامبر (صلی الله علیه و آله ) ]در خطاب به امام علی (علیه السلام)[ : خداوند عزّوجلّ میفرماید: وَ أَذَان مِّنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الحَجِّ الأَکْبَرِ و تو همان کسی هستی که [آیات برائت را] از جانب خداوند عزّوجلّ و رسولش )صلی الله علیه و آله( ابلاغ کردی.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۳۲/ نور الثقلین)
8.سوره توبه ، آیه 12 :
"وَ إِنْ نَكَثُوا أَيْمانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَ طَعَنُوا في دينِكُمْ فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لا أَيْمانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنْتَهُونَ "
"و اگر پيمان‌هاى خود را پس از عهد خويش بشكنند، و آيين شما را مورد طعن [و تمسخر] قرار دهند، با پيشوايان كفر پيكار كنيد، چراكه پيمان آن‌ها اعتبارى ندارد، شايد [با شدّت عمل] دست بردارند."
تفسیر ولایی:
امام علی (علیه السلام) : ابوعثمان اذان‌گوی قبیله‌ی بنی‌افصی گوید؛ از علیّ‌ّّّّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) هنگام خروج طلحه و زبیر برای جنگ با او شنیدم که فرمود: «گله‌ی من از طلحه و زبیر است. آنان به میل خود با من بیعت کردند و سپس بی‌آنکه اتّفاقی از جانب من بیفتد، بیعتم را شکستند». سپس این آیه را تلاوت فرمود: "وَ ان نَّکَثُواْ ایمانهُم مِّن بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَ طَعَنُواْ فِی دِینِکُمْ فَقَاتِلُواْ أَئِمَّةَ الْکُفْرِ انهُمْ لاَ ایمان لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنتَهُون."
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۸ / بحار الأنوار، ج۳۲، ص۱۲۴/ الأمالی للمفید، ص۷۲/ نور الثقلین/ البرهان)
9.سوره توبه ، آیه 14 :
"قاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللهُ بِأَيْديكُمْ وَ يُخْزِهِمْ وَ يَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَ يَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنينَ "
"با آن‌ها پيكار كنيد، كه خداوند آنان را به دست شما مجازات كرده و رسوا مى‌سازد و شما را بر آن‌ها يارى مى‌دهد. و سينه‌ی گروه مؤمنين را شفا مى‌بخشد [و بر قلب آن‌ها مرهم مى‌نهد]."
تفسیر ولایی:
امام صادق (علیه السلام) : عقبه گوید: با معلیّ‌بن‌خنیس خدمت حضرت صادق (علیه السلام) رفتیم. فرمود: «بر شما مژده باد. به یکی از دو فرجام نیک از جانب خدا! یا شما باقی می‌مانید تا ببینید آنچه را که مایه‌ی سرافرازی شما باشد، خدا دل‌های شما را شفا بخشد و خشم دلتان را ببرد و شما را بر دشمن چیره سازد، چنانکه در قرآن میفرماید: "وَ یَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِینَ* وَ یُذْهِبْ غَیْظَ قُلُوبِهِم"؛ و اگر قبل از دیدن آن روز از دنیا برود، به دینی که خدا برای پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و خاندان او و علی (علیه السلام) رضایت داده است از دنیا رفته‌اید».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۵۲ / بحار الأنوار، ج۶۵، ص۸۵/ العیاشی، ج۲، ص۷۹)
10.سوره توبه ، آیه 16 :
"أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللهُ الَّذينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لاَ الْمُؤْمِنينَ وَليجَةً وَ اللهُ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُونَ "
"آيا چنين پنداشتيد كه [به حال خود] رها مى‌شويد درحالى‌كه خداوند هنوز كسانى را كه از شما جهاد كردند و غير از خدا و پيامبرش و مؤمنان را محرم اسرار خويش انتخاب ننمودند، [از ديگران] مشخّص نساخته است؟! [بايد آزمايش شويد تا مؤمنان واقعى شناخته شوند] و خداوند به آنچه عمل مى‌كنيد، آگاه است."
تفسیر ولایی:
امام باقر (علیه السلام) : عبدالله‌بن‌عجلان گوید: امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی این سخن خدای تبارک‌وتعالی: "أَمْ حَسِبْتُمْ ان تُتْرَکُواْ وَ لَمَا یَعْلَمِ اللهُ الَّذِینَ جَاهَدُواْ مِنکُمْ وَ لَمْ یَتَّخِذُواْ مِن دُونِ اللهِ وَلاَ رَسُولِهِ وَ لاَ الْمؤْمِنِینَ وَلِیجَةً"، فرمود: «منظور او از مؤمنان، ائمّه (ع)هستند که جز از غیر خدا و رسول و امامان (ع) محرم رازی نگرفتند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۶۰ / الکافی، ج۱، ص۴۱۵/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۴۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۲۰۴/ المناقب، ج۴، ص۴۲۱/ نور الثقلین/ البرهان)
11.سوره توبه ، آیه 19 :
" أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ في سَبيلِ اللهِ لايَسْتَوُونَ عِنْدَ اللهِ وَ اللهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ"
"آيا آب‌دادن به حاجيان، و آباد ساختن مسجد الحرام را، همانند [عمل] كسى قرار داديد كه به خدا و روز بازپسين ايمان آورده، و در راه او جهاد كرده است؟]اين دو] نزد خدا يكسان نيستند و خداوند گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند."
تفسیر ولایی:
امام علی (علیه السلام: ( ابوذر (رحمة الله علیه) گوید: علی (علیه السلام) در روز برگزاری شورای انتخاب خلیفه‌ی سوّم این آیه را بر حاضران قرائت کرد و جملگی حاضران در آن شورا تأیید کردند که این آیه درباره‌ی وی نازل شده است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۷۶/ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۳۸)
12.سوره توبه ، آیه 20 :
"الَّذينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا في سَبيلِ اللهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ"
"كسانى كه ايمان آوردند، و هجرت كردند، و با مال و جانشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است؛ و آن‌ها رستگارانند."
تفسیر ولایی:
امام باقر (علیه السلام) : در روایت ابوالجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «این آیه در شأن علیّ‌ّّّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شده؛ کَمَنْ أمن بِاللهِ وَ الْیَوْمِ الآخر وَ جَاهَدَ فِی سَبِیلِ اللهِ لاَ یَسْتَوُونَ عِندَ اللهِ وَ اللهُ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ سپس علیّ‌ّّّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را [به این آیه] توصیف کرد: الَّذِینَ أمنواْ وَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ انفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللهِ وَ اولئِکَ هُمُ الْفَائِزُون».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۷۶/ القمی، ج۱، ص۲۸۴ )
13.سوره توبه ، آیه 23 :
"يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَكُمْ وَ إِخْوانَكُمْ أَوْلِياءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإيمانِ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ "
"اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اگر پدران و برادران شما كفر را بر ايمان ترجيح دهند، آن‌ها را ولىّ [و يار و ياور و تكيه‌گاه] خود قرار ندهيد و كسانى از شما كه آنان را ولىّ خود قرار دهند، آنان ستمكارانند."
تفسیر ولایی:
امام باقر (علیه السلام) : ابوحمزه نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی این فرموده‌ی خدای عزّوجلّ؛ "یَا ایها الَّذِینَ أمنواْ لاَ تَتَّخِذُواْ آباءکُمْ وَ إِخْوَانکُمْ اولیاء ان اسْتَحَبُّواْ الْکُفْرَ عَلَی الایمان"، فرمود: ایمان همان ولایت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۸۰ / بحار الأنوار، ج۳۵، ص۳۴۰/ المناقب، ج۳، ص۹۴/ البرهان)
14.سوره توبه ، آیه 26 :
"ثُمَّ أَنْزَلَ اللهُ سَكينَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ وَ أَنْزَلَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها وَ عَذَّبَ الَّذينَ كَفَرُوا وَ ذلِكَ جَزاءُ الْكافِرينَ "
"سپس خداوند آرامش خود را بر پيامبرش و بر مؤمنان نازل كرد و لشكرهايى فرستاد كه شما آن‌ها را نمى‌ديديد و كافران را مجازات كرد و اينست جزاى كافران!"
تفسیر ولایی:
امام علی (علیه السلام) : ضحاک‌بن‌مزاحم گوید: «این آیه درباره‌ی کسانی‌که در جنگ حنین در کنار پامبر (صلی الله علیه و آله) ثابت قدم ماندند و متواری نشدند، مثل علی (علیه السلام) و عبّاس و ابوسفیان‌بن‌حارث بن‌عبدالمطلّب و عدّه‌ی قلیلی از بنی‌هاشم نازل شد»
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۹۲/ شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۳۱ )
15.سوره توبه ، آیه 32 :
"يُريدُونَ أَنْ يُطْفِؤُا نُورَ اللهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ يَأْبَى اللهُ إِلاَّ أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ وَ لَوْ كَرِهَ الْكافِرُونَ "
"آن‌ها مى‌خواهند نورِ خدا را با دهان خود خاموش كنند ولى خدا جز اين نمى‌خواهد كه نور خود را كامل كند، هرچندكافران ناخشنود باشند."
تفسیر ولایی:
1.امام باقر (علیه السلام) : منظور از نور [در آیه]، ولایت علی (علیه السلام) است. اینان مردم را از نور که همانا ولایت علی (علیه السلام) است بیرون آورده و به تاریکی روی آوردند که همان پذیرش ولایت دشمنان ایشان است؛ پس کسانی که به او ایمان آوردند، و حمایت و یاریش کردند، و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند. (اعراف/۱۵۷)، و این کلام خداوند: "یُرِیدُونَ أَنْ یُطْفِؤُا نُورَ اللهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ یَأْبَی اللهُ إِلَّا أَنْ یُتِمَّ نُورَهُ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُون" نیز درباره‌ی آنان نازل شده است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۲۴ / المناقب، ج۳، ص۸۱/ بحار الأنوار، ج۳۵، ص۳۹۶)
2.امام رضا (علیه السلام) : "یُرِیدُونَ أَنْ یُطْفِؤُا"؛ یعنی میخواهند نور ولایت امیر المؤمنین (علیه السلام) را با زبان‌های خود خاموش کنند و خداوند نورش را کامل می‌کند یعنی خداوند امامت را تکمیل می‌کند، به دلیل این آیه: حال که چنین است، به خدا و رسول او و نوری که نازل کرده‌ایم ایمان بیاورید. (تغابن/۸)، که نور همان امام است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۲۴/ بحار الأنوار، ج۳۵، ص۳۹۶)
16.سوره توبه ، آیه 33 :
"هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ "
"او كسى است كه پيامبرش را با هدايت و آيين حق فرستاد، تا آن را بر همه‌ی آيين‌ها پيروز گرداند، هرچند مشركان ناخشنود باشند."
تفسیر ولایی:
1.امام رضا (علیه السلام) : او خدایی است که به پیامبرش (صلی الله علیه و آله) دستور داده که در مورد ولایت علیّ‌ّّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) وصیّت کند، و ولایت همان دین حق است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۲۶ / الکافی، ج۱، ص۴۳۲/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۳۳۶/ بحار الأنوار، ج۵۱، ص۶۰/ المناقب، ج۳، ص۸۲/ نور الثقلین)
2.امام صادق (علیه السلام) : به خدا قسم! هنوز تأویل این آیه بروز پیدا نکرده و تا خروج قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تأویلش آشکار نمی‌شود. وقتی قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) خروج کند، کافری نسبت به خدای بزرگ باقی نمی‌ماند و مشرکی نسبت به مقام امام نمی‌ماند، مگر اینکه از قیام او کراهت دارد، تا جایی که اگر کافر یا مشرکی در دل صخره‌ای باشد، صخره می‌گوید: «ای مؤمن! در دل من کافری است، پس مرا بشکن و او را بکش!».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۲۸/ البرهان/ العیاشی، ج۲، ص۸۷/ کمال الدین، ج۲، ص۶۷۰/ نور الثقلین/ بحار الأنوار، ج۵۲، ص۳۲۴/ العددالقویهًْ، ص۶۹)
17.سوره توبه ، آیه 34 :
"يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّ كَثيراً مِنَ الْأَحْبارِ وَ الرُّهْبانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبيلِ اللهِ وَ الَّذينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها في سَبيلِ اللهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَليمٍ "
"اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! بسيارى از احبار [يهود] و راهبان [نصرانى]، اموال مردم را به باطل [و ناروا] مى‌خورند و [آنان را] از راه خدا باز مى‌دارند و كسانى كه طلا و نقره را گنجينه [و ذخيره و پنهان] مى‌سازند و در راه خدا انفاق نمى‌كنند، به مجازات دردناكى بشارت ده!"
تفسیر ولایی:
امام صادق (علیه السلام) : دست شیعیان ما در انفاق آنچه در دست آنان است، به‌گونه‌ی شایسته باز است. پس هرگاه قائم ما ظهور کند، گنج‌هایی را که ثروتمندان اندوخته‌اند بر آنان تحریم می‌کند تا اینکه آن گنج‌ها را بیاورند و از آن‌ها برعلیه دشمن خود کمک گیرد و این همان کلام خدای عزّوجلّ: "وَ الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لاَ یُنفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِیمٍ" است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۴۰ / الکافی، ج۴، ص۶۱/ بحار الأنوار، ج۷۰، ص۱۴۳/ العیاشی، ج۲، ص۸۷/ نور الثقلین/ البرهان)
18.سوره توبه ، آیه 36 :
"إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً في كِتابِ اللهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِكينَ كَافَّةً كَما يُقاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ مَعَ الْمُتَّقينَ "
"تعداد ماه‌ها نزد خداوند در كتاب [آفرينش] الهى، از آن روز كه آسمان‌ها و زمين را آفريده، دوازده ماه است، كه چهار ماه از آن، ماه حرام است [و جنگ در آن ممنوع مى‌باشد]. اين، آيين هميشگى و استوار [الهى] است. بنابراين در اين ماه‌ها به خود ستم نكنيد [و از هرگونه خونريزى بپرهيزيد]. و با همه‌ی مشركان پيكار كنيد، همان‌گونه كه آن‌ها با همه‌ی شما پيكار مى‌كنند و بدانيد خداوند با پرهيزگاران است."
تفسیر ولایی:
امام صادق (علیه السلام) : از پدرم [امام باقر (علیه السلام)] درباره‌ی این کلام خداوند: " قاتِلُوا المُشْرِکِینَ کَافَّةً کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّةً" پرسیده شد. [فرمود]: «تا مشرکی باقی نماند دین [و پرستش] همه مخصوص خدا باشد!». سپس فرمود: «تأویل این آیه هنوز نیامده و اگر قائم ما قیام کند، هرکس که او را درک کند، تأویل این آیه را خواهد دید و قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، دین محمّد (صلی الله علیه و آله) را تا آنجا که شب پایش به آنجا رسیده می‌رساند، تا جایی که دیگر طبق فرموده خداوند، شرکی روی زمین باقی نمی‌ماند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۵۲ /بحار الأنوار، ج۵۱، ص۵۵/ العیاشی، ج۲، ص۵۶)
19.سوره توبه ، آیه 40 :
"إِلاَّ تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذينَ كَفَرُوا ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما فِي الْغارِ إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللهَ مَعَنا فَأَنْزَلَ اللهُ سَكينَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذينَ كَفَرُوا السُّفْلى وَ كَلِمَةُ اللهِ هِيَ الْعُلْيا وَ اللهُ عَزيزٌ حَكيمٌ "
"اگر او (پيامبر) را يارى نكنيد، خداوند او را [در سخت‌ترين لحظات] يارى كرد آن‌هنگام كه كافران او را [از مكّه] بيرون كردند، درحالى‌كه يكى از دو نفر بود [و يك‌نفر بيشتر همراه نداشت] درآن‌هنگام كه آن دو در غار بودند و او به هم‌سفر خود مى‌گفت: «غم مخور، خدا با ماست». آنگاه، خداوند آرامش خود را بر او فرستاد و با لشكرهايى كه مشاهده نمى‌كرديد، او را تأييد نمود و گفتار [و خواسته‌ی] كافران را پايين‌تر قرار داد [و آن‌ها را با شكست مواجه ساخت] و تنها سخن خدا [و آيين او] برتر [و پيروز] است و خداوند توانا و حكيم است."
تفسیر ولایی:
پیامبر (صلی الله علیه و آله) : امام باقر (علیه السلام) از پدران بزرگوارش روایت کرده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند از من پیمانی گرفت». عرض کردم: «پروردگارا، آن را برای من روشن فرما». فرمود: «بشنو»! عرض کردم: «گوشم می‌دهم»! فرمود: «ای محمّد! پس از تو، پرچم هدایت و امام اولیای من و نور هرکس که مرا اطاعت کند علی (علیه السلام) است. او همان کلمهای است که خداوند پارسایان را به آن ملزم گردانیده، پس هرکه او را دوست بدارد، مرا دوست داشته است و هرکه با وی دشمنی کند با من دشمنی کرده است. پس او را به این معنا بشارت ده».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۶۸ الأمالی، ص۲۴۵)
20.سوره توبه ، آیه 52 :
"قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلاَّ إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصيبَكُمُ اللهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدينا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُمْ مُتَرَبِّصُونَ "
"بگو: «آيا درباره ما، جز يكى از دو نيكى را انتظار داريد؟! [يا پيروزى يا شهادت] ولى ما انتظار داريم كه خداوند، عذابى از سوى خود [در آن جهان] به شما برساند، يا [در اين جهان] به دست ما [مجازات شويد] اكنون شما انتظار بكشيد، ما هم با شما انتظار مى‌كشيم»!"
تفسیر ولایی:
امام علی (علیه السلام) : محمّدبن‌حنفیه گوید: حضرت (علیه السلام) پیش یاران خود آمد که انتظار خارج‌شدنش را از منزل داشتند گفت: «این بشارت را از خدا دریافت کنید، به خدا قسم! هیچ‌کس جز شما چنین بشارتی دریافت نکرده است». آنگاه این آیه را خواند: «بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [اهل بیتم]. (شوری/۲۳) فرمود: «ما اهل بیت و خویشاوند پیامبریم خدا ما را از آن‌ها قرار داده و شما را نیز از ما محسوب نموده است». سپس این آیه را خواند: آیا انتظاری برای ما جز یکی از دو نیکی دارید؟ مرگ و داخل‌شدن به بهشت و ظاهر شدن امر ما که خداوند چشم شما را روشن کند». آنگاه فرمود: «راضی نیستید که نماز شما قبول شود و نماز آن‌ها قبول نشود، حج شما قبول شود و از آن‌ها قبول نشود»؟ گفتند: «به چه جهت»؟! در جواب آن‌ها فرمود: «جریان همین‌طور است که گفتم».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۸۶/ بحار الأنوار، ج۲۳، ص۲۴۸/ فرات الکوفی، ص۳۹۹)
21.سوره توبه ، آیه 54 :
"وَ مَا مَنَعَهُمْ أَن تُقْبَلَ مِنهْمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلَّا أَنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللهِ وَ بِرَسُولِهِ وَ لَا يَأْتُونَ الصَّلَوةَ إِلَّا وَ هُمْ كُسَالىَ وَ لَا يُنفِقُونَ إِلَّا وَ هُمْ كَرِهُون "
"هيچ‌چيز مانع قبول انفاق‌هاى آن‌ها نشد، جز اينكه آن‌ها به خدا و پيامبرش كافر شده‌اند و نماز به‌جا نمى‌آورند جز با كسالت و انفاق نمى‌كنند مگر با كراهت."
تفسیر ولایی:
امام صادق (علیه السلام) : به خدا قسم اگر مردی، روز را روزه گیرد و شب را شب زنده‌داری کند، سپس بدون ولایت ما اهل بیت، در برابر خدای عزّوجلّ قرار بگیرد، درحالی در برابر خداوند تبارک‌وتعالی قرار خواهد گرفت و با او دیدار خواهد کرد که از او راضی نیست و یا بر او خشمگین است. سپس فرمود: «و این همان کلام خدای عزّوجلّ است که میفرماید: "وَ ما مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقاتُهُمْ إِلاَّ أَنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللهِ وَ بِرَسُولِهِ وَ لا یَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلاَّ وَ هُمْ کُسالی وَ لا یُنْفِقُونَ إِلاَّ وَ هُمْ کارِهُون"». سپس فرمود: «و ایمان چنین است، عمل همراه با ایمان به ایمان زیان نمی‌رساند و کفر نیز چنین است، یعنی عمل همراه با کفر فایده‌ای ندارد».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۱۸۸ / العیاشی، ج۲، ص۸۹/ نور الثقلین/ البرهان)
22.سوره توبه ، آیه 71 :
"وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطيعُونَ اللهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللهُ إِنَّ اللهَ عَزيزٌ حَكيمٌ "
"مردان و زنان باايمان، ولىّ [و يار و ياور] يكديگرند، امربه‌معروف و نهى‌ازمنكر مى‌كنند، نماز را برپا مى‌دارند و زكات را مى‌پردازند و خدا و پيامبرش را اطاعت مى‌كنند، به‌زودى خدا آنان را مورد رحمت [خويش] قرار مى‌دهد، خداوند توانا و حكيم است."
تفسیر ولایی:
امام باقر (علیه السلام) : وقتی حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قیام کند آن‌ها را امربه‌معروف می‌نماید، و از کار زشت بازمی‌دارد و منکر این است که مقام امام (علیه السلام) را انکار کند و از پیروی او امتناع ورزد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۴۲ / الکافی، ج۲، ص۴۰۶)
23.سوره توبه ، آیه 73 :
"يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقينَ وَ اغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصيرُ "
"اى پيامبر! با كافران و منافقان جهاد كن و بر آن‌ها سخت بگير! جايگاهشان جهنّم است و بد فرجامى است!"
تفسیر ولایی:
پیامبر (صلی الله علیه و آله) : ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) گوید: هنگامی‌که آیه‌ی مبارکه: "یا أَیُّهَا النَّبِیُّ جاهِدِ الْکفّار وَ الْمنافِقِینَ"، نازل شد، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «حتماً با کفّار مجاهده خواهم کرد»! درپی این کلام جبرئیل نازل شده و گفت: «این مجاهده و جنگ را تو یا علی (علیه السلام) خواهی کرد».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۴۶ / الأمالی للطوسی، ص۵۰۲/ بحار الأنوار، ج۲۹، ص۴۲۳/ الاحتجاج، ج۱، ص۱۹۶/ نور الثقلین)
24.سوره توبه ، آیه 74 :
"يَحْلِفُونَ بِاللهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا ..."
"به خدا سوگند ياد مى‌كنند كه [در غياب پيامبر، سخنان كفرآميز] نگفته‌اند، درحالى‌كه به يقين سخنان كفرآميز گفته‌اند و پس از اسلام آوردنشان، كافر شده‌اند و تصميم به امرى [خطرناك] گرفتند، كه به آن نرسيدند. ...."
تفسیر ولایی:
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) : "یَوْمَ یَبْعَثُهُمُ اللهُ جَمِیعاً (مجادله/۶)"، وقتی روز قیامت فرا می‌رسد خدا کسانی را که حقّ آل محمّد (صلی الله علیه و آله) را غصب کردند جمع می‌کند و آنچه با خود آورده‌اند را بر آنان عرضه می‌کند؛ پس آنان قسم می‌خورند که چیزی از این کارها را انجام نداده‌اند چنانکه در دنیا برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) سوگند خوردند هنگامی‌که قسم یاد کردند که ولایت را به بنی‌هاشم برنگردانند و هنگامی‌که در عقبه تصمیم به قتل رسول خدا (صلی الله علیه و آله) گرفتند؛ وقتی خدا پیامبرش را مطّلع ساخت و حضرت به آنان خبر داد، قسم خوردند که آنان چنین نکرده‌اند و چنین تصمیمی نداشته‌اند، خدا بر پیامبرش چنین نازل فرمود: "یَحْلِفُونَ بِاللهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَ کَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ یَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنْ یَتُوبُوا یَکُ خَیْراً لَهُمْ". وقتی خدا آن را روز قیامت بر ایشان عرضه می‌کند منکر می‌شوند و برای آن قسم یاد می‌کنند چنانچه برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) قسم خوردند و آن این آیه است: خداوند همه‌ی آن‌ها را برمی‌انگیزد، آن‌ها برای خدا نیز سوگند [دروغ] یاد می‌کنند. (مجادله/۱۸)».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۵۰ / القمی، ج۲، ص۳۵۷/ نور الثقلین/ بحار الأنوار، ج۷، ص۲۰۹)
25.سوره توبه ، آیه 84 :
گوَ لا تُصَلِّ عَلى أَحَدٍ مِنْهُمْ ماتَ أَبَداً وَ لا تَقُمْ عَلى قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ ماتُوا وَ هُمْ فاسِقُونَ "
"هرگز بر مرده‌ی هيچ‌يك از آنان، نماز نخوان و بر كنار قبرش، [براى دعا و طلب آمرزش] نايست، چرا كه آن‌ها به خدا و پيامبرش كافر شدند و درحالى‌كه فاسق بودند از دنيا رفتند."
تفسیر ولایی:
امام صادق (علیه السلام) : ابوامیّه یوسف‌بن‌ثابت بن‌ابی‌سعیدهًْ از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند: ... فرمود: «به خدا قسم! اگر مردی روز را روزه بدارد و شب را به عبادت به سر برده سپس خدای عزّوجلّ را بدون ولایت و دوستی ما خاندان دیدار کند درحالی او را دیدار کرده که از او خشنود نیست و بلکه بر او خشمناک است». سپس فرمود: «و این است گفتار خدای عزّوجلّ: هرگز بر مرده هیچ یک از آنان، نماز نخوان! و بر کنار قبرش، [برای دعا و طلب آمرزش،] نایست! چرا که آن‌ها به خدا و رسولش کافر شدند و درحالی‌که فاسق بودند از دنیا رفتند! مبادا اموال و فرزندانشان، مایه شگفتی تو گردد! [این برای آن‌ها نعمت نیست بلکه] خدا می‌خواهد آن‌ها را به این وسیله در دنیا عذاب کند، و جانشان برآید درحالی‌که کافرند!. (توبه/۸۵۸۴)».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۷۶ / الکافی، ج۸، ص۱۰۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۲۱۴)