توضیحات
" بسم الله الرحمن الرحیم "
" آیاتی که در جزء هشتم آمده اند و در تأویل به ولایت چهارده معصوم علیهم السلام اشاره دارند عبارتند از: "
1.سوره انعام ، آیه115 :
"وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ "
"و كلام پروردگار تو، با صدق و عدل، به حدّ تمام حاصل شد؛ هيچ‌كس نمى‌تواند كلمات او را دگرگون سازد؛ و او شنونده‌ی داناست. "
تفسیر ولایی:
1.پیامبر (صلی الله علیه و آله) : به‌راستی علی (علیه السلام) پرچم هدایت است، پیشوای دوستانم و نور هرکه مرا اطاعت کند، و اوست کلمه که متقیّان به آن تمسّک کنند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۶۴ الأمالی للصدوق، ص۴۷۸)
2.امام باقر (علیه السلام) : رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به علی (علیه السلام) هزار حرف آموخت که [هر حرفی] هزار حرف می‌گشود و هزار حرف هرکدام هزار حرف می‌گشود.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۶۴ / الإختصاص، ص۲۸۴)
2.سوره انعام ، آیه116 :
"وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبيلِ اللهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ "
"و اگر از بيشتر كسانى كه در روى زمين هستند اطاعت كنى، تو را از راه خدا گمراه مى‌كنند؛ [زيرا] آنها تنها از گمان پيروى مى‌نمايند، و تخمين و حدس [واهى] مى‌زنند."
تفسیر ولایی:
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) : "وَ إِن تُطِعْ أَکْثَرَ مَن فِی الأَرْضِ یُضِلُّوکَ عَن سَبِیلِ اللهِ"؛ یعنی تو را در مورد امام، سرگردان می‌کنند، زیرا که آنان در مورد او اختلاف دارند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۶۶ / القمی، ج۱، ص۲۱۵/ البرهان)
3.سوره انعام ، آیه122 :
"أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها كَذلِكَ زُيِّنَ لِلْكافِرينَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ "
"آيا كسى كه مرده بود، سپس او را زنده كرديم، [كافر بود و ايمان آورد] و نورى برايش قرار داديم كه با آن در ميان مردم راه برود، همانند كسى است كه در تاريكى‌هاست و از آن خارج نمى‌شود؟! اين‌گونه براى كافران، آنچه كه [از اعمال زشت] انجام مى‌دادند، تزيين شده [و زيبا جلوه كرده] است."
تفسیر ولایی:
1.امام صادق (علیه السلام) : جدا از ما مرده بود و به همراه خود زنده‌اش کردیم.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۶ / بحارالأنوار، ج۶۴، ص۳۰/ نورالثقلین)
2.امام رضا (علیه السلام) : "أَ وَ مَنْ کانَ مَیْتاً فَأَحْیَیْناهُ"؛ یعنی او را هدایت کردیم. وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ؛ منظور نور ولایت است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۵۷۶ / تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۷۲)
4.سوره انعام ، آیه149 :
"قُلْ فَلِلهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعينَ "
"بگو: «دليل رسا براى خداست [دليلى كه براى هيچ‌كس بهانه‌اى باقى نمى‌گذارد]. و اگر او مى‌خواست، همه‌ی شما را [به اجبار] هدايت مى‌كرد. [ولى هدايت اجبارى بى‌ثمر است]»."
تفسیر ولایی:
1.امام علی (علیه السلام) : من دلیل رسا و کلمه‌ی کامل هستم.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۲۲ / تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۹۳)
2.امام صادق (علیه السلام) : ما خزانه‌دار علم خدای علیم هستیم و ما ترجمان وحی اوییم. ما بر هرچه در پایین آسمان و روی زمین است، دلیل رسا هستیم.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۲۲ / بحار الأنوار، ج۲۶، ص۱۰۵)
5.سوره انعام ، آیه151 :
"قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ إِيَّاهُمْ وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتي حَرَّمَ اللهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ "
"بگو: «بياييد آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده است برايتان بخوانم: اينكه چيزى را همتاى خدا قرار ندهيد؛ و به پدر و مادر نيكى كنيد؛ و فرزندانتان را از [ترس] فقر، نكشيد؛ ما شما و آنها را روزى مى‌دهيم؛ و به كارهاى زشت نزديك نشويد، چه آشكار باشد چه پنهان؛ و انسانى را كه خداوند محترم شمرده، به قتل نرسانيد، مگر بحق [و از روى استحقاق]. اين چيزى است كه خداوند شما را به آن سفارش كرده، تا بينديشيد."
تفسیر ولایی:
امام کاظم (علیه السلام) : "إِنَّما حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ"؛ قرآن دارای ظاهر و باطنی است. آنچه خدا حرام کرده همان معنی ظاهر است ولی باطن حرام‌ها پیشوایان جور هستند. و آنچه خدا در کتاب خود حلال کرده ظاهر آن است. باطنش ائمه واقعی هستند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۳۴ / بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۸۹)
6.سوره انعام ، آیه153 :
"وَ أَنَّ هذا صراطي مُسْتَقيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبيلِهِ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ "
"اين راه مستقيم من است؛ از آن پيروى كنيد؛ و از راه‌هاى پراكنده [و انحرافى] پيروى نكنيد، كه شما را از راه او، دور مى‌سازد؛ اين چيزى است كه خداوند شما را به آن سفارش مى‌كند، تا پرهيزگارى پيشه كنيد. "
احادیث:
امام باقر (علیه السلام) :"وَ أَنَّ هَذَا صِرَاطِی مُسْتَقِیمًا فَاتَّبِعُوهُ". صراطی را که نشان داده است، صراط آل محمّد (علیهم السلام)، است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۴۰ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۴/ العیاشی، ج۱، ص۳۸۴/ نورالثقلین/ البرهان)
7.سوره انعام ، آیه158 :
"هَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ يَوْمَ يَأْتي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنْفَعُ نَفْساً إيمانُها لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ في إيمانِها خَيْراً قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ "
"آيا جز اين انتظار دارند كه فرشتگان به‌سراغشان آيند، يا پروردگارت [خودش] بهسوى آنها بيايد، يا بعضى از آيات پروردگارت [و نشانه‌هاى رستاخيز]؟! امّا آن روز كه بعضى از آيات پروردگارت [نشانه‌هاى مرگ و عذاب] ظاهر شود، ايمان‌آوردن كسى كه قبلاً ايمان نياورده، يا در ايمانش عمل نيكى انجام نداده، سودى به حالش نخواهد داشت. بگو: «[اكنون كه شما چنين انتظارات نادرستى داريد]، انتظار بكشيد! ما هم انتظار [كيفر شما را] مى‌كشيم»!"
تفسیر ولایی:
امام رضا (علیه السلام) : "یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ"؛ آیات ائمه (علیهم السلام) هستند و آیه‌ی مورد انتظار قائم آل محمّد (علیهم السلام) است. پس در آن روز کسی که قبل از قیام با شمشیر حضرت ایمان نیاورده باشد، ایمانش برای او سودی نخواهد داشت، اگرچه به پدران گذشته او ایمان داشته باشد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۵۲ / بحارالأنوار، ج۵۱، ص۵۱/ کمال الدین، ج۱، ص۱۸/ کمال الدین، ج۲، ص۳۳۶)
8.سوره انعام ، آیه159 :
"إِنَّ الَّذينَ فَرَّقُوا دينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً لَسْتَ مِنْهُمْ في شَيْ‌ءٍ إِنَّما أَمْرُهُمْ إِلَى اللهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَفْعَلُونَ "
"كسانى كه در آيين خود تفرقه ايجاد كردند، و به دسته‌هاى گوناگون [و مذاهب مختلف] تقسيم شدند، تو هيچ‌گونه رابطه‌اى با آنها ندارى. سر و كار آنها تنها با خداست؛ سپس خدا آنها را از آنچه انجام مى‌دادند، باخبر مى‌كند."
تفسیر ولایی:
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) : کسانی که از امیرالمؤمنین (علیه السلام) جدا شدند و دسته‌هایی تشکیل دادند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۶۰ / القمی، ج۱، ص۲۲۲/ بحارالأنوار، ج۹، ص۲۰۸)
9.سوره انعام ، آیه160 :
"مَنْ جاءَ بِالحسنةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلا يُجْزى إِلاَّ مِثْلَها وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ "
"هركس كار نيكى به‌جا آورد، ده‌برابر آن پاداش دارد، و هركس كار بدى انجام دهد، جز به‌مانند آن، كيفر نخواهد ديد؛ و ستمى بر آنها نخواهد شد. "
تفسیر ولایی:
1.امام صادق (علیه السلام) : "مَنْ جاءَ بِالحَسَنَةِ"؛ حسنه حبّ ما و معرفت حقّ ما است، و "سیّئه بغض" و ادا نکردن حقّ ما است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۶۲/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۴۴/ المناقب، ج۴، ص۲۸۴/ الصراط المستقیم، ج۱، ص۲۴۱/ المناقب، ج۳، ص۱۰۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۴۵/ کشف الغمهًْ، ج۱، ص۳۲۱/ کشف الیقین، ص۳۸۳)
2.امام باقر (علیه السلام) : شریف نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «حسنه‌ای که در این آیه آمده ولایت ما اهل بیت و سیّئه عداوت و دشمنی با ما اهل‌بیت است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۶۲ / بحارالأنوار، ج۲۴، ص۴۱/ البرهان)
10.سوره انعام ، آیه161 :
"قُلْ إِنَّني هَداني رَبِّي إِلى صراطٍ مُسْتَقيمٍ ديناً قِيَماً مِلَّةَ إِبْراهيمَ حَنيفاً وَ ما كانَ مِنَ "
"بگو: «پروردگارم مرا به راه راست هدايت كرده؛ آيينى استوار [و ضامن سعادت دين و دنيا]؛ آيين ابراهيم؛ كه ايمانى خالص داشت؛ و از مشركان نبود»."
تفسیر ولایی:
امام حسین (علیه السلام) : کسی جز ما و شیعه‌ی ما بر آئین ابراهیم (علیه السلام) نمی‌باشد و دیگر مردم از آن بیزارند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۶۷۸ بحار الأنوار، ج۶۵، ص۸۵/ البرهان/ نورالثقلین)
*سوره اعراف:
11.سوره اعراف ، آیه 8 :
"وَ الْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ "
"وزن‌كردن [اعمال، و سنجش ارزش آنها] در آن روز، حق است. كسانى كه كفّه‌هاى [عملِ] آنها سنگين است، تنها آنان رستگارند."
تفسیر ولایی:
امام باقر (ع) : امام کاظم (ع) از پدرش امام صادق (ع) روایت می‌کند که فرمود: از پدرم امام باقر (ع) در مورد کلام خداوند متعال: فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازینُهُ فَأُولئِکَ هُمُ المُفْلِحُونَ. سؤال نمودم. فرمود: «در مورد ما نازل شده است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۲۲ / بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۵۸)
12.سوره اعراف ، آیه 16 :
"قالَ فَبِما أَغْوَيْتَني لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقيمَ "
"به دروغ گفت: «به سبب آنكه مرا گمراه ساختى، من بر سر راه مستقيم تو، در كمين آنها مى‌نشينيم»."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : منظور از صراطی که ابلیس گفت: "لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَکَ المُسْتَقِیمَ، ثُمَّ لآتِیَنَّهُم مِّن بَیْنِ أَیْدِیهِم"؛ امیرالمؤمنین علی (ع) است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۲ / بحار الأنوار، ج۶۰، ص۲۲۰/ العیاشی، ج۲، ص۹/ شواهد التنزیل، ج۱، ص۷۹/ نور الثقلین/ البرهان)
13.سوره اعراف ، آیه 19 :
"وَ يا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلا مِنْ حَيْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونا مِنَ الظَّالِمينَ "
"و اى آدم! تو و همسرت در بهشت ساكن شويد؛ و از هرجا كه خواستيد، بخوريد! امّا به اين درخت نزديك نشويد، كه از ستمكاران خواهيد بود."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : خداوند آنها را از اینکه آرزوی رسیدن به جایگاه و منزلت محمّد (ص) و آلش را داشته باشند، نهی نمود. و فرمود: «بر شماست که آنها به چشم حسد ننگرید و جایگاه آنان را آرزو نکنید که به‌واسطه‌ی آن در نهی و عصیان من وارد میشوید؛ از ستمکاران خواهید بود. گفتند: «پروردگارا ظالمان چه کسانی هستند»؟ فرمود: «آنان که مدّعی ناحق جایگاه آنان هستند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۸ / بحار الأنوار، ج۱۱، ص۱۷۳)
14.سوره اعراف ، آیه 28 :
"وَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا وَ اللهَُ أَمَرَنا بِها قُلْ إِنَّ اللهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَى اللهِ ما لا تَعْلَمُونَ "
"و هنگامى‌كه كار زشتى انجام مى‌دهند مى‌گويند: «پدران خود را بر اين [عمل] يافتيم؛ و خداوند ما را به آن فرمان داده است». بگو: «خداوند [هرگز] به كار زشت فرمان نمى‌دهد.آيا چيزى به خدا نسبت مى‌دهيد كه نمى‌دانيد»؟!"
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : و دشمن ما در قرآن، فحشاء و منکر و بغی و خمر و میسر و انصاب و ازلام و اصنام و اوثان و جبت و طاغوت و مردار و خون و لحم خنزیرند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۸۰ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۳۰۳ / مستدرک الوسایل، ج۹، ص۹۲)
15.سوره اعراف ، آیه 29 :
"قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَ أَقيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ "
"بگو: «پروردگارم امر به عدالت كرده است؛ و روى خويش را در هر مسجد [و به هنگام عبادت] بهسوى او كنيد؛ و او را بخوانيد، و دين [خود] را براى او خالص كنيد.[و بدانيد] همان‌گونه كه در آغاز شما را آفريد، [بار ديگر در رستاخيز] باز مى‌گرديد»."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : حسین‌بن‌مهران گوید: امام صادق (ع) فرمود: "وَ أَقِیمُوا وُجُوهَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ" یعنی ائمّه (ع).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۸۲ / بحار الأنوار، ج۲۳، ص۳۳۱/ العیاشی، ج۲، ص۱۲/ نور الثقلین)
16.سوره اعراف ، آیه 30 :
"ريقاً هَدى وَ فَريقاً حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلالَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّياطينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ اللهِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ "
"جمعى را هدايت كرده؛ و جمعى [كه شايستگى نداشته‌اند]، گمراهى بر آنها مسلّم شده است. آنها [كسانى هستند كه] شياطين را به‌جاى خداوند، اولياى خود انتخاب كردند؛ و گمان مى‌كنند هدايت يافته‌اند."
تفسیر ولایی:
امام باقر (ع) : "فَرِیقًا هَدَی وَ فَرِیقًا حَقَّ عَلَیْهِمُ الضَّلاَلَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّیَاطِینَ أَوْلِیَاء مِن دُونِ اللهِ"؛ یعنی به‌جای ائمّه‌ی حق (ع) ائمّه‌ی ظلم و ستم را برگزیدند. "وَ یَحْسَبُونَ أَنَّهُم مُّهْتَدُون".
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۸۶ / بحار الأنوار، ج۵، ص۲۳۳/ البرهان/ نور الثقلین)
17.سوره اعراف ، آیه 31 :
"يا بَني آدَمَ خُذُوا زينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفينَ "
"اى فرزندان آدم! زينت خود را در هنگام رفتن به هر مسجدى، با خود برداريد؛ و [از نعمت‌هاى الهى] بخوريد و بياشاميد، ولى اسراف نكنيد كه خداوند مسرفان را دوست نمى‌دارد."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : حسین‌بن‌مهران گوید: امام صادق (ع) در مورد آیه:"خُذُواْ زِینَتَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ"، فرمود: «منظور، ائمّه (ع) هستند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۸۸ بحار الأنوار، ج۲۳، ص۳۳۲/ العیاشی، ج۲، ص۱۳/ نور الثقلین/ البرهان)
18.سوره اعراف ، آیه 33 :
"قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ الْإِثْمَ وَ الْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِكُوا بِاللهِ ما لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللهِ ما لا تَعْلَمُونَ "
"بگو: «خداوند، تنها اعمال زشت را، حرام كرده است؛ چه آشكار باشد و چه پنهان؛ و [همچنين] گناه و ستم به ناحق را؛ و اينكه چيزى را كه خداوند دليلى براى آن نازل نكرده، همتاى خداوند قرار دهيد؛ و چيزى را كه نمى‌دانيد به نسبت دهيد»."
تفسیر ولایی:
امام کاظم (ع) : همانا قرآن دارای ظاهر و باطن است. همه‌ی آنچه را خدا در قرآن حرام دانسته، ظاهر است و باطن آن ائمّه‌ی جور هستند و همه‌ی آنچه را خدا در قرآن حلال دانسته، ظاهر است و باطن آن، ائمّه‌ی حق هستند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۰۸/ الکافی، ج۱، ص۳۷۴/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۵، ص۱۰/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۸۹/ بصایر الدرجات، ص۳۳/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۷۷/ العیاشی، ج۲، ص۱۶/ الغیبهًْ للنعمانی، ص۱۳۱/ نور الثقلین/ البرهان)
19.سوره اعراف ، آیه 38 :
"قَالَ ادْخُلُوا في أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِي النَّارِ كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فيها جَميعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ "
"[خداوند به آنها] مى گويد: «در صف اقوام گمراهى از جنّ و انس كه پيش از شما بودند در آتش وارد شويد»! هر زمان كه گروهى وارد مى‌شوند، گروه همسان خود را لعن مى‌كنند؛ تا همگى با ذلّت در آن قرار گيرند، در‌اين‌هنگام، گروه پيروان درباره‌ی پيشوايان خود مى‌گويند: «پروردگارا! اين‌ها بودند كه ما را گمراه ساختند؛ پس كيفر آنها را از آتش دو برابر كن. [كيفرى براى گمراهيشان، و كيفرى به خاطر گمراه ساختن ما]». مى‌فرمايد: «براى هركدام [از شما] دو عذاب است؛ ولى نمى‌دانيد»."
تفسیر ولایی:
پیامبر (ص) : ای مردم، این علی (ع) است، برادر، وصی و حافظ علم من و جانشینم بر اُمّت من و تفسیر کتاب خدای عزّوجل ... ای مردم پیامبر شما بهترین پیامبر و وصیّ شما بهترین وصی است و فرزندان او نیز بهترین اوصیاء هستند. ای مردم، نسل هر پیامبری از صُلب اوست و نسل من از صلب علی است... هان که دشمنان ایشان به دوزخ برده میشوند؛ بدانید دشمنان آنان درحالی‌که جهنّم میجوشد و بانگی دلخراش به‌سان آواز خران از آن بشنوند وارد آن میشوند، هر زمان که گروهی وارد میشوند، گروه دیگر را لعن می‌کنند. آگاه باشید که دشمنان ایشان کسانی هستند که خدای عزّوجلّ درباره‌ی ایشان فرمود: هر زمان‌که گروهی در آن افکنده میشوند، نگهبانان دوزخ از آنها می‌پرسند: «مگر بیم‌دهنده الهی به سراغ شما نیامد»؟! میگویند: «آری، بیم‌دهنده به سراغ ما آمد، ... در میان دوزخیان نبودیم»!. (ملک/۱۰۸).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲۲/ بحار الأنوار، ج۳۷، ص۲۱۳/ الاحتجاج، ج۱، ص۶۳/ التحصین لابن طاوس، ص۵۸۶/ الیقین، ص۳۵۴/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۹۷/ العدد القویهًْ، ص۱۷۸)
20.سوره اعراف ، آیه 43 :
"وَ نَزَعْنا ما في صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ تَجْري مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلهِ الَّذي هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللهَُ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ وَ نُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوها بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ "
"و آنچه در دل‌ها از كينه و حسد دارند، برمى‌كَنيم [تا در صفا با هم زندگى كنند]؛ و از زير [قصرهاى] آنها، نهرها جارى است؛ مى‌گويند: «ستايش مخصوص خداوندى است كه ما را به اين [همه نعمت‌ها] رهنمون شد؛ و اگر خدا ما را هدايت نكرده بود، ما [به اين‌ها] راه نمى‌يافتيم. مسلّماً فرستادگان پروردگار ما حق را آوردند». و [در اين هنگام] به آنان ندا داده مى‌شود كه: «اين بهشت را در برابر اعمالى كه انجام مى‌داديد، به ارث برديد»."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : هنگامی‌که روز قیامت شود، خداوند پیامبر (ص) و علی (ع) را نزد خود فراخوانده و آن دو بر کرسی کرامت که در برابر عرش قرار دارد، می‌نشینند. و هرگاه جمعی از شیعیان ایشان بیرون آیند، گویند: این پیامبر و این هم وصیّ اوست، سپس به یکدیگر میگویند: الحَمْدُ لِلهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللهُ به ولایت نبی (ص) و علی (ع) و امامانی که از فرزندان ایشانند. پس دستور میرسد که آنها را به بهشت ببرند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۴/ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۱۱۴)
21.سوره اعراف ، آیه 45 :
"أَلَّذينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبيلِ اللهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ "
"[همان] كسانى كه [مردم را] از راه خدا باز مى‌دارند، و [با القاى شبهات] مى‌‌خواهند آن را كج‌و‌معوج نشان دهند؛ و آنها سراى ديگر را انكار مى‌كنند."
تفسیر ولایی:
1.امام صادق (ع) : همانا علیّ‌بن‌ابی‌طالب (ع) ندادهنده، مُؤَذِّنٌ، و نجات‌دهنده است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸/ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۱۱۵)
2.امام کاظم (ع) : مُؤَذِّنٌ امیرالمومنین (ع) است، اذانی می‌گوید که تمام خلایق می‌شنوند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸ / بحار الأنوار، ج۳۶، ص۶۳/ نور الثقلین/ القمی، ج۱، ص۲۳۱)
22.سوره اعراف ، آیه 46 :
"وَ بَيْنَهُما حِجابٌ وَ عَلَى الْأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسيماهُمْ وَ نادَوْا أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوها وَ هُمْ يَطْمَعُونَ "
"و در ميان آن‌دو (بهشتيان و دوزخيان)، حجابى است؛ و بر «اعراف» مردانى هستند كه هريك از آن‌دو گروه را از چهره‌هايشان مى‌شناسند؛ و بهشتيان را صدا مى‌زنند كه: «درود بر شما باد»! امّا داخل بهشت نمى‌شوند، در‌حالى‌كه اميد آن را دارند."
تفسیر ولایی:
امام علی (ع) : من راهبر مؤمنان هستم و من نخستین پیشروان و خلیفه‌ی رسول پروردگار جهانیان و تقسیم‌کننده‌ی بهشت و آتش و من صاحب اعراف هستم.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۴۴ نور الثقلین)
2.امام صادق (ع) : آن مردان ما هستیم که بر پل صراط میان بهشت و دوزخ خواهیم بود، و هرکه را شناختیم و او نیز ما را شناخت، وارد بهشت میشود، و آنکه ما را نشناسد و ما نیز او را نشناسیم، به دوزخ وارد گردد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۴۰ / بحار الأنوار، ج۳۹، ص۲۲۴/ المناقب، ج۳، ص۲۳۳)
3.امام علی (ع): اعراف ما هستیم کسی که ما را بشناسد داخل بهشت میشود و کسی که منکر ما باشد داخل جهنّم می‌گردد.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۴۰ / بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۵۴/ فرات الکوفی، ص۱۴۳)
23.سوره اعراف ، آیه 53 :
"هَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ تَأْويلَهُ يَوْمَ يَأْتي تَأْويلُهُ يَقُولُ الَّذينَ نَسُوهُ مِنْ قَبْلُ قَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ ... "
"آيا آنها جز انتظار ظهور آيات [و فرا رسيدن تهديدهاى الهى] را دارند؟! آن روز كه ظهور آنها فرا رسد، [كار از كار گذشته، و پشيمانى سودى ندارد؛ و] كسانى كه قبلاً آن را فراموش كرده بودند مى‌گويند: «فرستادگان پروردگار ما، حق را آوردند...."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : سلام‌بن‌مستنیر گوید: امام صادق (ع) فرمود: «آنها خود را به نامی که خداوند جز علیّ‌بن‌ابی‌طالب (ع) را بدان موسوم نگردانید خواندند [مقصود لقب امیرالمؤمنین (ع) است] و تأویل [امیرالمؤمنین (ع)] هنوز نیامده است. من عرض کردم: «فدایت شوم! تأویل آن کی خواهد آمد»؟ فرمود: «موقعی‌که تأویل آن نزدیک شد خداوند پیامبران و مؤمنین را در پیش‌روی آن حضرت جمع می‌کند تا از وی یاری نمایند و این است معنی آیه: و [به خاطر بیاورید] هنگامی را که خداوند، از پیامبران [و پیروان آنها]، پیمان مؤکّد گرفت، که هرگاه کتاب و دانش به شما دادم، ... و من نیز با شما از گواهانم». (آل عمران/۸۱) در آن روز خداوند پرچم خود را به علیّ‌بن‌ابی‌طالب (ع) می‌دهد و آن حضرت فرمانده‌ی جهانیان است و جهانیان نیز در زیر پرچم او خواهند بود، و او امیر و فرمانده آنهاست و این است تأویل کلمه‌ی امیرالمؤمنین (ع).
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۶۸ / بحار الأنوار، ج۵۳، ص۷۰)
24.سوره اعراف ، آیه 56 :
"وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللهِ قَريبٌ مِنَ الْمُحْسِنينَ "
"و در زمين پس از اصلاح آن فساد نكنيد، و او را با بيم و اميد بخوانيد. [بيم از مسوليّت‌ها، و اميد به رحمتش. و نيكى كنيد] زيرا رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است."
تفسیر ولایی:
علیّ‌بن‌ابراهیم (رح) : اصلاح آن (زمین) به‌وسیله‌ی رسول خدا (ص) و امیرمؤمنان (ع) صورت گرفت، امّا مردم به‌سبب ترک امیرمؤمنان (ع) و فرزندان او، آن را تباه ساختند.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۸۲ / القمی، ج۱، ص۲۳۵/ البرهان/ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۱۴۷/ نور الثقلین)
25.سوره اعراف ، آیه 58 :
"وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلاَّ نَكِداً كَذلِكَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ "
"سرزمين پاكيزه [و مستعد]، گياهش به فرمان پروردگار مى‌رويد؛ امّا سرزمين‌هاى ناپاك [و شوره‌زار]، جز گياه اندك و بى‌ارزش، از آن نمى‌رويد؛ اين‌گونه آيات [خود] را براى گروهى كه شكرگزارند، شرح مى‌دهيم."
تفسیر ولایی:
امام حسین (ع) : محاسن برقی گوید: عمروبن‌عاص به امام حسین (گفت: «وَ الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لا یَخْرُجُ إِلَّا نَکِداً». معاویه متوجّه عمروعاص شد. و گفت: «تو را به آن حقّی که من به گردن تو دارم ساکت شو! زیرا این حسین (ع) پسر علیّ‌بن‌ابی‌طالب (ع) است»!
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۸۶ / بحار الأنوار، ج۴۴، ص۲۰۹/ المناقب، ج۴، ص۶۷/ نور الثقلین)
26.سوره اعراف ، آیه 64 :
"فَكَذَّبُوهُ فَأَنْجَيْناهُ وَ الَّذينَ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ وَ أَغْرَقْنَا الَّذينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً عَمينَ "
"امّا سرانجام او را تكذيب كردند؛ و ما او و كسانى را كه با وى در كشتى بودند، رهايى بخشيديم؛ و كسانى را كه آيات ما را تكذيب كردند، غرق كرديم؛ زيرا آنها گروهى نابينا [و كوردل] بودند."
تفسیر ولایی:
امام صادق (ع) : وقتی زمان وفات نوح (ع) رسید، پیروانش را فراخواند و به آنان گفت: «بدانید که پس از من غیبتی خواهد بود که در آن طاغوت‌ها ظهور می‌کنند و خداوند عزّوجلّ به‌وسیله‌ی قائم از فرزندان من که نامش هود است، شما را رهایی می‌بخشد. او را روشی نیکو و آرامش و وقاری است، در ظاهر و خلق و خو شبیه من است».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۸۸/ کمال الدین و تمام النعمهًْ، ج۱، ص ۱۳۵ / نور الثقلین)
27.سوره اعراف ، آیه 77 :
"فَعَقَرُوا النَّاقَةَ وَ عَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ وَ قالُوا يا صالِحُ ائْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الْمُرْسَلينَ "
"سپس «ناقه» را پى‌كردند، و از فرمان پروردگارشان سرپيچيدند؛ و گفتند: «اى صالح! اگر تو از فرستادگان [خدا] هستى، آنچه را [از عذاب الهى] به ما وعده مى‌دهى، بياور»!"
تفسیر ولایی:
پیامبر (ص) : در آن روز جز چهار تن سواره نیستند، من و علی و فاطمه و صالح پیامبر خدا، من سوار براق هستم و دخترم فاطمه (س) سوار شتر غضبان من است و صالح سوار بر ناقه‌ای است که آن را پی کردند و امّا علی (ع) سوار بر ناقه‌ای از ناقه‌های بهشت است که مهار آن از یاقوت و بر تن آن دو جامه سبز است.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۲۰۴/ نور الثقلین)